Od legendarnych cesarzy do współczesności
Tradycyjna medycyna chińska (TCM) ma bogatą i długą historię, która sięga legendarnych czasów. Chińska tradycja przypisuje początki medycyny dwóm legendarnym cesarzom: Shennongowi i Huangdi, zwanemu Żółtym Cesarzem. Shennong miał wynaleźć ziołolecznictwo, a Huangdi rzekomo opracował sztukę leczenia. Jednakże dokładna chronologia rozwoju TCM nie jest pewna.
Wykopaliska archeologiczne wskazują, że historia medycyny w Chinach liczy około 3000 lat, a nie 5500, jak sugerują chińskie źródła. Najstarsze znaleziska, takie jak igły do akupunktury i naczynia do przygotowywania lekarstw, pochodzą z czasów dynastii Shang (ok. 1600-1046 p.n.e.). W tym okresie medycyna była ściśle powiązana z magią i rytuałami religijnymi.
W okresie dynastii Zhou (1046-256 p.n.e.) medycyna zaczęła się stopniowo oddzielać od religii i stawać coraz bardziej naukowa. Powstały wtedy pierwsze klasyczne teksty medyczne, takie jak „Kanon medycyny Żółtego Cesarza” (Huangdi Neijing) i „Kompendium leków roślinnych Shennonga” (Shennong Bencaojing). Te dzieła zawierają opisy chorób, metod diagnozowania i leczenia, a także teorii medycznych, takich jak koncepcja yin i yang czy pięciu żywiołów.
W kolejnych wiekach TCM się rozwijała, a nowe odkrycia i koncepcje były dodawane do istniejącej wiedzy. W czasach dynastii Han (206 p.n.e.-220 n.e.) powstały szkoły medyczne, w których uczono ziołolecznictwa, akupunktury i masażu. W okresie dynastii Tang (618-907 n.e.) medycyna chińska osiągnęła szczytowy poziom rozwoju, a chińscy lekarze byli cenieni i szanowani w całej Azji.
W późniejszych wiekach TCM przeżywała okresy wzrostu i upadku. W czasach dynastii Ming (1368-1644) i Qing (1644-1912) medycyna chińska była oficjalnie uznawana i wspierana przez państwo, a powstawały nowe opracowania i kompendia medyczne. Jednakże w XIX wieku, wraz z napływem zachodniej medycyny i kultury, TCM zaczęła tracić na znaczeniu i była coraz częściej krytykowana za brak naukowości i skuteczności.
Współcześnie TCM przeżywa renesans i jest coraz szerszej stosowane na całym świecie, zarówno jako samodzielna metoda leczenia, jak i uzupełnienie medycyny zachodniej. W Chinach istnieją szkoły i uniwersytety medyczne, w których uczony jest zarówno TCM, jak i medycyna zachodnia, a chińscy lekarze często łączą obie metody w praktyce klinicznej.
Mimo że historia TCM liczy sobie tysiące lat, wiele aspektów tej medycyny nadal nie jest w pełni zrozumiałych i wymaga dalszych badań naukowych. Jednakże coraz więcej dowodów wskazuje na to, że TCM może być skuteczną i bezpieczną metodą leczenia wielu chorób i dolegliwości, a jej bogate dziedzictwo kulturowe i filozoficzne nadal stanowi źródło inspiracji dla lekarzy i pacjentów na całym świecie.
